Hiermee sluiten we het liveblog over de dag na de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen af. Naar verwachting zullen maandag alle stemmen voor de Provinciale Staten geteld zijn.
Forum voor Democratie heeft in drie provincies en in 91 gemeenten de meeste stemmen gekregen. VVD werd het vaakst de grootste partij, namelijk in 97 gemeenten. Het CDA won 94 gemeenten, GroenLinks en SGP pakten allebei in 21 gemeenten de meeste stemmen.
Voormalig chauffeur van Pim Fortuyn Hans Smolders is als lijstduwer van Forum voor Democratie met voorkeursstemmen gekozen in Provinciale Staten van Noord-Brabant. Alleen al in zijn woonplaats Tilburg kreeg het voormalig Tweede Kamerlid van de LPF 8972 stemmen en dat is ruimschoots voldoende voor een zetel.
Smolders laat weten dat hij de zetel zal accepteren. ,,Als mensen de moeite nemen op mij te stemmen ga ik de fractie ondersteunen'', zegt hij in reactie op de uitslag. Hij denkt het raadswerk in Tilburg te kunnen combineren met zijn nieuwe functie in de provincie.
© anp — Hans Smolders, lijstduwer van Forum voor Democratie in Brabant. De overwinningsspeech die FvD-leider Thierry Baudet gisteravond voor zijn achterban hield staat bol van naar fascisme riekende teksten die sterk doen verlangen naar het Nederland van de negentiende eeuw. Dat is de conclusie van Jan Jaap de Ruiter, arabist en universitair docent Culturele Studies bij Tilburg University en iemand die Baudet kent en sprak. ,,Zijn uitspraken over een gezuiverd en boreaal Nederland zijn zorgelijk en bedreigend.”
© ANP — Baudet (FvD) spreekt de aanwezigen toe tijdens de uitslagenavond van de Provinciale Statenverkiezingen en de waterschapsverkiezingen. Het is toch GroenLinks die in de provincie Groningen de grootste partij is geworden. Nu 100 procent van de stemmen is geteld blijkt dat de partij met 6 zetels de PvdA toch voorbij is gestreefd. Die partij blijft steken op 5. Dat maakte de provincie zojuist bekend.
Vier jaar geleden was de SP de grote winnaar in de noordelijke provincie, met 8 zetels. Die partij moet er nu 4 inleveren. Forum voor Democratie krijgt in de Groningse Staten ook 4 zetels.
Ruim 1,2 miljoen stemgerechtigden hebben in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen de Kieswijzer geraadpleegd, de online stemhulp van de Persgroep (waaronder het Algemeen Dagblad). Vooral in de laatste dagen voor de verkiezingen op 20 maart bleken veel kiezers op zoek naar advies. De Kieswijzer is verhoudingsgewijs vooral in Utrecht veel geraadpleegd.
Rogier van der Sande, voorzitter Unie van Waterschappen laat aan de hand van de opkomstcijfers weten: ,,We zijn ontzettend blij met het goede verloop van deze verkiezingen. Er is duidelijk te zien dat thema's als water, klimaat en energie leven bij de kiezer. Extreme weersomstandigheden als droogte en hoosbuien zijn de realiteit. Het werk van de waterschappen is hierdoor zeer relevant en urgent nodig. En daar wordt de kiezer zich steeds meer van bewust. Dat is mede te danken aan de gezamenlijke aanpak van de waterschappen."
De voorlopige opkomst voor de waterschapsverkiezingen van 2019 is - net als die van de Provinciale Statenverkiezingen - een stuk hoger dan de opkomst bij de waterschapsverkiezingen in 2015. Dat blijkt uit de gegevens van 20 van de 21 waterschappen, laat de Unie van Waterschappen weten.
De meeste waterschappen hebben in de loop van vandaag de voorlopige verkiezingsuitslagen ontvangen van de gemeenten. De opkomst laat een duidelijk stijgende lijn zien ten opzichte van 2015. Toen was de opkomst 43,5%. Bij de huidige waterschapsverkiezingen is dat gestegen naar 50,5%.
© ANP — Stemmen tellen in de Fokker Terminal. 76 van de 355 gemeenten experimenteren met de uitslag van de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van 20 maart met een centrale opzet van het tellen van de stemmen. Baudet is bereid samen te werken met de gevestigde orde, maar presenteert wel een flink wensenlijstje, waaronder het vertrek van meerdere kabinetsleden.
Forum voor Democratie heeft in 91 gemeenten de meeste stemmen gekregen. VVD werd het vaakst de grootste partij, namelijk in 97 gemeenten. Het CDA won 94 gemeenten, GroenLinks en SGP pakten allebei in 21 gemeenten de meeste stemmen. Dat blijkt uit gegevens van de Verkiezingsdienst van het ANP.
Vier jaar geleden kreeg de VVD in 146 plaatsen de meeste stemmen en was het CDA het meest geliefd in 135 gemeenten. De SP won in 2015 in 32 gemeenten, maar woensdag kwam de partij in vier gemeenten als grootste uit de bus.
D66 kreeg dit keer nergens de meeste stemmen, terwijl de partij vier jaar geleden in dertien gemeenten won. Elf van die dertien gemeenten gingen nu naar GroenLinks.
De overwinning van Forum voor Democratie betekent 'dat de agenda van verdeeldheid en polarisatie door de kiezer is beloond', vindt Denk-leider Tunahan Kuzu. ,,Daarom is het nog harder nodig dat wij een stevig tegengeluid laten horen, hier in de Tweede Kamer, in de gemeenteraden en in de provincies.'' Denk komt vooralsnog op nul zetels uit in de Senaat.
Overigens had Denk zelf de ambitie uitgesproken om enkele zetels te halen in de Senaat, maar de partij ging er sowieso vanuit dat partijvoorzitter Öztürk zou vertrekken naar de Eerste Kamer. ,,We zien nu dat de motivatie om te gaan stemmen voor de Provinciale Staten wat is achtergebleven." De doelgroep van Denk is blijkbaar thuisgebleven.
© ANP — Tunahan Kuzu (Denk) en Thierry Baudet (FvD) De familie van Menno Wigman is ontstemd dat Thierry Baudet in zijn overwinningsspeech dichtregels van de in 2018 overleden Amsterdamse stadsdichter gebruikte. ,,Hij citeerde de dichtregels foutief, en de familie ziet bovendien dat Baudet de poëzie in een context plaatst die mijlenver van het wereldbeeld van Wigman staat", schrijft familielid Anneke Wigman.
De voorman van Forum voor Democratie citeerde uit het het gedicht 'Afscheid van mijn lichaam' uit de bundel Slordig met geluk: ,,De zon was mij niet opgevallen als hij niet steeds onderging."
,,Baudet zei dat de de zon 'was ondergegaan', wat ritmisch rommeliger is. Wigman besteedde altijd zeer veel zorg aan het ritme van zijn gedichten."
© anp — Menno Wigman in 2013 Het kabinet zal ook kijken of Forum voor Democratie (FVD) wil samenwerken met het kabinet in de Eerste Kamer. Er zal volgens premier Mark Rutte per onderwerp worden gekeken naar meerderheden. ,,Ik zou er ook op rekenen dat de partij die de grootste is geworden daartoe bereid is", zei Rutte in Brussel waar hij is voor een Europese top.
Rutte zei dat hij uitziet naar het contact met Baudet en zijn partij 'om te kijken hoe wij tot verstandige meerderheden kunnen komen'. Hij hoopt dat Forum bereid is 'de basis onder het bestuur van Nederland te versterken'. Rutte heeft nog geen contact gehad met Baudet sinds de uitslag van de verkiezingen bekend werd.
© AP — Mark Rutte Een Gorcumse kiezer kwam gisteren 364 dagen te laat voor de gemeenteraadsverkiezingen én het referendum voor de Sleepwet. Met die stemformulieren stapte hij een stembureau in de binnenstad binnen. 'De inwoner ging thuis nog even zoeken naar de goede stembiljetten.'
De SP zal de komende tijd moeten uitzoeken waarom ze bij de provinciale verkiezingen zo enorm heeft verloren. ,,Een antwoord is niet eenvoudig of eenduidig, maar we moeten er wel naar op zoek'', concludeert fractievoorzitter Lilian Marijnissen de dag na de stembusgang. ,,Waren we relevant genoeg? Kennelijk niet, anders waren ze wel gekomen.''
De leden van de Provinciale Staten kiezen in mei de senaat en volgens de laatste prognose zakt de SP daar van 9 naar 4 zetels. Vermoedens waarom heeft Marijnissen wel. ,,De proteststem is dit keer niet naar ons gegaan, dat is duidelijk. Ik heb het vermoeden dat een groot deel van onze potentiële kiezers niet de gang naar de stembus heeft gemaakt.''
Ook PvdA-voorman Lodewijk Asscher wordt met blijdschap ontvangen door zijn fractie. ,,Het is heel bijzonder wat er is gebeurd, we groeien weer qua percentage stemmers'', zegt Asscher. ,,Wij hebben grote verantwoordelijkheid qua politieke realiteit. We komen nu in positie waardoor we resultaten kunnen gaan bereiken, coalitie is terecht meerderheid kwijt.''
Asscher haalt uit naar Thierry Baudet: "Wij beschermen de vrijheid van journalisten, onderzoekers en architecten'', zegt de PvdA-leider. En over de speech van Baudet: ,,Laat die uil lekker maar vliegen.''
De winst van Forum voor Democratie lijkt de partij ook een groot probleem te hebben gegeven: in zeker één provincie heeft de partij meer gewonnen dan het kandidaten op de lijst had die er ook écht wonen. Er zal dus iemand moeten verhuizen. Wil niemand dat, dan gaat de zetel verloren aan een andere partij.
De formatiegesprekken zijn al begonnen, afgaand op deze tweet van Baudet.
ANP komt met een nieuwe prognose: Forum voor Democratie komt daarin uit op 13 zetels, 1 meer dan gedacht dus. Denk eindigt op 0 zetels voor de senaat. De VVD haalt net als in de eerdere prognose 12 zetels. De OSF (Onafhankelijke SenaatsFractie) verdwijnt uit de Eerste Kamer.
Het CDA behaalt 9 zetels, D66 6, PVV 5, SP 4, PvdA 7, GroenLinks 9, ChristenUnie 4, 50PLUS 2, Partij voor de Dieren 3 en SGP 1.
Op dit moment is 98,5 procent van de stemmen geteld.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet niets in een vaste gedoogpartner in de Eerste Kamer. Hij wil, net als CDA en CU, per wet steun zoeken bij de oppositiepartijen. De VVD kan samenwerken met iedere partij die zich constructief opstelt, zegt hij.
Baudet hing zijn overwinningsspeech gisteren op aan de Uil van Minerva. Maar wie of wat is die uil? We zochten het uit.
Minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs) neemt het Baudet 'zeer kwalijk' dat hij in zijn overwinningsspeech gisteravond heeft gezegd dat de universiteit de gemeenschap ondermijnt.
Ook CDA-leider Sybrand Buma benadrukt dat er geen akkoord voor gedoogsteun achter gesloten deuren wordt gesloten. Buma verwees naar de vorige kabinetsperiode, toen zijn partij in de oppositiebankjes zat. ,,We hebben de vorige periode altijd gezegd als oppositie dat we goede plannen steunen. Geen gedoogconstructies in achterkamers. En dat is nu niet anders'', aldus Buma. ,,Deze verkiezingen vragen om transparantie.''
Het is volgens Buma van belang dat de oppositie daarbij niet van tevoren een eisenpakket op tafel legt. ,,Als coalitie hebben we een grote verantwoordelijkheid om Nederland verder te helpen. De coalitie kan dat niet alleen, ze kan dat alleen met een verantwoordelijke oppositie, die niet eerst met eisen komt die moeten worden ingewilligd.''
© ANP — Sybrand Buma van het CDA tijdens de uitslagenavond De ChristenUnie verwacht niet dat het kabinet-Rutte III een vaste gedoogpartner gaat zoeken om zich verzekerd te weten van een meerderheid in de Eerste Kamer. ,,We gaan per wetsvoorstel zoeken naar breed draagvlak’’, zei partijleider Gert-Jan Segers na het aansnijden van een slagroomtaart.
De schietpartij in Utrecht was niet beslissend voor de Provinciale Statenverkiezingen, denken de campagneleiders van de belangrijkste politieke partijen. De opmars van grote winnaar Forum voor Democratie (FVD) was al voor die noodlottige maandag begonnen, menen ze.
Uit kiezersonderzoek blijkt dat kiezers vooral vorige week overstapten naar FVD, zegt campagnemanager Bas Erlings van de VVD. Zijn SP-collega Bart van Kent houdt er wel rekening mee dat de gebeurtenissen in Utrecht mensen die overwogen voor de partij van Thierry Baudet te kiezen, in die keuze heeft gesterkt.
Volgens Erlings was de plotselinge wending van het kabinet in het klimaatbeleid wél een zogenoemde gamechanger. Doordat de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie oppositiewensen als een CO2-heffing voor bedrijven en een verlaging van de energierekening omarmde, zou vooral GroenLinks parten hebben gespeeld.
ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers krijgt applaus van zijn fractie.
De ChristenUnie komt met vier zetels in de Eerste Kamer. Dat vraagt om taart!
Volgens D66-voorman Rob Jetten heeft Forum voor Democratie zichzelf al uitgesloten van samenwerking met het kabinet in de Eerste Kamer. ,,Er is natuurlijk wel een partij die tegen het klimaatbeleid is, die grenzen wil sluiten, die wil dat bewindspersonen aftreden en Nederland uit de Europese Unie gaat. Dus die partij heeft zichzelf al uitgesloten van samenwerking met de coalitie. Maar we gaan kijken of dat ze dat enorme zetelaantal ook gaan omzetten in verantwoordelijkheid."
© ANP — Rob Jetten, fractieleider van D66 Nu de Provinciale Staten voor de komende vier jaar grotendeels bekend zijn, is ook duidelijk geworden dat het moeilijk gaat worden om provinciale coalities te smeden. In elke provincie zijn minstens vier partijen nodig om aan een meerderheid te komen. In Groningen moeten zelfs minstens vijf partijen het eens zien te worden over een coalitieakkoord. En voor al die coalities zouden GroenLinks en Forum voor Democratie een manier moeten vinden om samen te werken.
De Provinciale Staten van Groningen tellen 43 leden. Voor een meerderheid zijn 22 zetels nodig. PvdA, GroenLinks en Forum voor Democratie staan elk op vijf zetels. Dat betekent dat ze samen vijftien zetels hebben. Daarna komen SP, CDA, VVD en ChristenUnie met elk vier zetels. Twee van die vier partijen zijn nodig om de grootste drie over de grens van de meerderheid te helpen.
De Unie van Waterschappen verwacht eind deze middag het landelijke beeld te kunnen geven van de voorlopige uitslagen van de waterschapsverkiezingen. Individuele waterschappen kunnen die uitslagen al eerder geven.
In Groningen is Water Natuurlijk de grootste geworden bij de twee waterschappen van zowel Hunze en Aa's als Noorderzijlvest. In beide waterschappen groeide de partij van ongeveer 25% naar bijna 38% van de stemmen.
Het Gelderse villadorp Rozendaal, ten noorden van Arnhem, behaalde met 79,6 procent de hoogste opkomst bij de Statenverkiezingen. Volgens een woordvoerster van de gemeente is dit te danken aan de grote betrokkenheid van de kiezers.
,,We zijn een klein dorp en de inwoners vinden stemmen heel belangrijk. We hebben altijd hoge opkomstcijfers. Vier jaar geleden hadden we een opkomst van ruim 75,3 procent en in 2011 zo'n 84 procent. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen ging bijna 96 procent van de inwoners naar de stembus.''
Rozendaal telt 1655 inwoners. In de gemeente bleef de VVD de grootste partij met 35 procent van de stemmen, gevolgd door D66 (11,7 procent) en GroenLinks (11 procent).
De mensen die de afgelopen weken de StemWijzer invulden, waren vooral geïnteresseerd in zorg en klimaat. Dat blijkt uit een analyse van de onderwerpen waaraan invullers extra gewicht toekenden zodat er rekening mee kon worden gehouden bij de einduitkomst.
Vooral sociale onderwerpen (jeugdzorg, eenzaamheid) en duurzaamheid kregen vaak extra gewicht. Mensen waren juist niet zo geïnteresseerd in regionale media en cultuur.
De lijsten werden gisteren bijna 750.000 keer ingevuld, de dag ervoor gebeurde dat bijna 400.000 keer. De meeste gebruikers kwamen uit Zuid-Holland en Noord-Holland, maar in verhouding tot het aantal inwoners leidden Flevoland en Overijssel.
De StemWijzer was de afgelopen weken in zeven provincies beschikbaar. Volgens de maker, het instituut ProDemos, is de onlinehulp bijna 2,4 miljoen keer ingevuld. Dat is twee keer zoveel als bij de Statenverkiezingen vier jaar geleden, terwijl de StemWijzer toen in tien provincies actief was.
De uitslagenavond op NPO 1 is gisteren door 1.354.000 mensen bekeken. Dat meldt de Stichting KijkOnderzoek (SKO). Daarmee komt het programma op de tweede plaats na het NOS Journaal van 20.00 uur, waar bijna 2,4 miljoen mensen op afstemden.
Dinsdag, aan de vooravond van de verkiezingen, trok het verkiezingsdebat op NPO 1 ruim anderhalf miljoen tv-kijkers.
De grote winst van Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie (FvD) in de verkiezingen voor Provinciale Staten is ook buitenlandse media opgevallen. Zo ziet het internationale persbureau Reuters een link tussen Baudet en de Amerikaanse president Donald Trump, meldt het AD.
Dat de SP zwaar verloor bij de Statenverkiezingen, erkende partijleider Lilian Marijnissen gisteravond al. Hoe groot het verlies is, blijkt nu uit gegevens van de ANP-Verkiezingsdienst: de SP verloor in elke gemeente. Dat kan nog veranderen, omdat enkele tientallen uitslagen nog niet bekend zijn.
Het verlies was het grootst in het Brabantse Boxmeer, thuisplaats van oud-partijleider Emile Roemer. De SP was daar vier jaar geleden verreweg de grootste partij, met 32,3 procent van de stemmen. Op woensdag kreeg de SP 17,1 procent. Het CDA is daar de grootste geworden. Ook in Cuijk en in Mill en Sint Hubert ging de SP hard onderuit.
De SP deed het naar verhouding het best op Urk. Daar daalde de partij van 0,6 procent naar 0,3 procent, oftewel van 39 naar 31 stemmen. In Staphorst moest de partij een half procentpunt inleveren.
Alles bij elkaar werd de partij ongeveer gehalveerd, van 11,7 procent vier jaar geleden naar bijna 6 procent nu.
Leden van een stembureau in Gelderland vonden tussen de stembiljetten ook een persoonlijke boodschap van iemand. Op het handgeschreven briefje, ondertekend met drie zwarte plustekens, stond: Doodstraf voor Gökmen T. (de hoofdverdachte van de tramaanslag in Utrecht).
Het is nog niet helemaal duidelijk of DENK in de Eerste Kamer komt. De partij hikt tegen de grens van één zetel aan. De uitslagen van de Verkiezingsdienst van het ANP hebben wel duidelijk gemaakt waar de partij de meeste steun geniet.
DENK scoorde het beste resultaat van de uitslagenavond in Schiedam. Daar kreeg de partij 7,7 procent van de stemmen. Dat is meer dan D66, CDA en SP behaalden in de Zuid-Hollandse plaats. In Rotterdam behaalde DENK 7,5 procent, net iets minder dan de PVV van Geert Wilders. Andere plaatsen waar DENK naar verhouding vrij veel steun heeft, zijn Den Haag, Amsterdam, Maassluis, Roermond, Utrecht en Vlaardingen. In veel van die plaatsen krijgt ook Forum voor Democratie veel stemmen.
In het hoge noorden hoeft DENK niet op veel enthousiasme te rekenen. In het Groningse Pekela en op de Friese eilanden Ameland en Terschelling kreeg de partij geen enkele stem, in Loppersum ging het iets beter, met twee stemmen.
Dagblad Trouw omschrijft Forum voor Democratie als een 'politiek koekoeksjong' waar de provincies mee opgescheept zitten. In de twaalf provincies is de ongekende opkomst van de partij van Baudet de grote verrassing. Forum heeft geen folder of ballon uitgedeeld, maar de talloze radiospotjes, de advertentie in De Telegraaf en vooral het mediaoptreden van Baudet hebben hun werk gedaan.
De analist van NRC schrijft dat de monsterzege van Baudet Rutte naar links dwingt. Van de krappe meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer blijven er nog maar 31 over. Tegelijkertijd, en dat is de paradox van een rampzalige avond voor Mark Rutte, is de situatie er voor de premier een stuk overzichtelijker op geworden. Rutte III moet, als de coalitie dingen gedaan wil krijgen, linksaf.
De Nederlandse ochtendkranten zijn redelijk eensgezind in de analyses van de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen. Conclusie: de coalitie heeft een probleem in de Eerste Kamer.
Rutte zal moeten bellen, bellen, bellen, schrijft het AD. De premier heeft vaker met dat bijltje gehakt. Het wordt wel een heel stuk lastiger dan voorheen. De nederlaag was ingecalculeerd. ,,Dat wordt veel koffie drinken en heel veel bellen.''
Forum voor Democratie zet zich graag af tegen Haagse taferelen. De uitslag betekent derhalve niet slechts verlies voor de coalitie; het is een afstraffing voor de gevestigde orde, schrijft De Telegraaf.
'Kabinet in lastig parket gebracht', kopt de Volkskrant in de analyse van de uitslag. Het derde kabinet-Rutte moet zien door te regeren met een tekort van waarschijnlijk zeven zetels in de Eerste Kamer.
Forum voor Democratie is ook in Gelderland de grote winnaar. De partij staat, nadat 95 procent van de stemmen zijn geteld, op acht zetels in de Provinciale Staten. Grootste partij lijkt de VVD te blijven met evenveel zetels, maar wel een paar duizend stemmen meer dan Forum. Derde partij is het CDA met zeven zetels.
D66 moest het grootste verlies incasseren met een min van drie zetels. GroenLinks boekte een winst van bijna vijf procentpunten en verdubbelt daarmee het zetelaantal naar zes. SP en PVV moeten flink terug en staan beide nog op drie zetels in de voorlopige uitslag.
GroenLinks won vooral in plaatsen waar vier jaar geleden D66 de grootste was. Forum voor Democratie wint veel in plaatsen waar de VVD en de PVV in 2015 de meeste stemmen kregen.
Forum voor Democratie is in minstens tachtig gemeenten de grootste geworden. Dat zijn vaak plaatsen rond de grote steden. In Edam-Volendam kreeg de partij bijvoorbeeld 40 procent van de stemmen. Ook in Zaanstad, Zandvoort, Velsen, Landsmeer, Wormerland, Purmerend, Aalsmeer en Haarlemmermeer werd de partij de grootste.
In de regio Haaglanden won de partij van Baudet in Rijswijk, Westland en Zoetermeer. In Rotterdam was de partij eveneens de grootste, net als in Dordrecht, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Albrandswaard, Nissewaard, Ridderkerk, Barendrecht en Capelle aan den IJssel.
Toch zijn er ook grote steden waar Forum voor Democratie won. Behalve Rotterdam zijn dat bijvoorbeeld Almere, Tilburg, Enschede, Lelystad en Hengelo.
De Statenverkiezingen hebben twee grote winnaars opgeleverd. In de eerste plaats Forum voor Democratie. De partij van Thierry Baudet doet voor het eerst mee aan de provinciale verkiezingen en lijkt meteen de grootste partij te worden. GroenLinks lijkt ongeveer te verdubbelen en daarbij PvdA, SP, PVV, D66 in te halen. Maar de uitslag laat ook een tweedeling zien.
Meer dan driehonderd gemeenten hebben hun uitslagen doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. Enkele tientallen uitslagen zijn nog niet bekend. GroenLinks is in minstens veertien gemeenten de grootste geworden. Daaronder zijn steden als Utrecht, Leiden, Maastricht, Delft, Amersfoort, Arnhem en Zwolle. Ook lijkt de partij te gaan winnen in Amsterdam, Den Haag, Groningen en Nijmegen.
Na het tellen van bijna 97 procent van de stemmen in Drenthe gaan drie partijen met elk zes zetels in de voorlopige uitslag aan kop. Naast oudgedienden PvdA en VVD, die elk een zetel lijken te verliezen, is dat nieuwkomer Forum voor Democratie. Gemeten naar het aantal stemmen lijkt PvdA de grootste te blijven.
Het CDA verliest een zetel en komt op vijf. PVV en SP doen het nog slechter en verliezen elk twee zetels. GroenLinks verdubbelde het zetelaantal naar vier.
Sander Janssen, de advocaat van Willem Holleeder, feliciteerde Nederland (maar niet heus) gisteravond in een cynische tweet met de uitslag van de Statenverkiezingen.
Het CDA kent een prima uitslag in de provincie Zeeland en blijft de grootste partij in Provinciale Staten. De partij boekte een winst van een zetel en komt voorlopig uit op zeven zetels, nadat ruim 86 procent van de stemmen is geteld.
Forum voor Democratie maakte ook in Zeeland een stormachtige entree en komt in de staten met dik 11 procent van de stemmen en vijf zetels. De SGP handhaafde zich als tweede partij in de provincie, en bleef gelijk op zes.
De klappen vielen vooral bij de SP. De socialisten verliezen vier van de acht zetels. Groen Links verdubbelt in het zuiden naar vier zetels.
Vier jaar geleden boekte D66 een grote winst bij de Statenverkiezingen maar nu was dat helemaal anders. De partij leed nederlaag na nederlaag na nederlaag. De ongeveer driehonderd uitslagen die tot nu toe bekend zijn, zijn vrijwel zonder uitzondering negatief voor D66. In Venray stijgt de partij van 11,5 procent naar 12,6 procent. Op Urk stijgt de partij van twaalf naar vijftien stemmen, wat betekent dat de partij op 0,2 procent blijft staan. In alle andere gemeenten zakt D66.
In Utrecht is de klap vooralsnog het grootst. Vier jaar geleden was D66 daar de grootste partij met 25,6 procent van de stemmen, ongeveer twee keer zo veel als concurrenten GroenLinks, VVD en PvdA. Woensdag bleef de partij steken op 14,5 procent, ongeveer de helft van winnaar GroenLinks. Ook in Amersfoort en Arnhem verloor D66, evenals in Wageningen, thuisstad van oud-partijleider Alexander Pechtold.
Ondanks een verlies van vijf procent en twee zetels blijft het CDA de grootste partij in de Provinciale Staten van Limburg. Forum voor Democratie werd vanuit het niets de tweede partij. Met veertien procent van de stemmen krijgt de partij zeven zetels, net zoveel als nummer drie PVV, dat wel twee zetels moest inleveren.
De klappen vielen vooral bij de SP. De socialisten verliezen vier van de acht zetels. GroenLinks verdubbelt in het diepe zuiden naar vier zetels, na het tellen van 88 procent van de stemmen.
De einduitslag van de Statenverkiezingen van gisteren is nog niet helemaal bekend. Ongeveer dertig gemeenten hebben namelijk nog geen uitslag doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. Daaronder zijn Apeldoorn, Heerlen, Diemen, Culemborg, Geldrop-Mierlo en Hoeksche Waard.
Ruim 92 procent van de getelde stemmen is doorgegeven. Op basis daarvan leidt Forum voor Democratie met 14,4 procent van de stemmen. De VVD staat op 13,8 procent, CDA op 11,1 procent en GroenLinks op 10,7 procent. In absolute aantallen heeft Forum voor Democratie in de tussenstand een voorsprong van ruim 40.000 stemmen op de VVD.
Forum voor Democratie staat na het tellen van 95 procent van de stemmen op de tweede plaats in de verkiezing van de Provinciale Staten van Noord-Brabant. Het moet alleen de VVD voor zich laten, dat net als vier jaar geleden waarschijnlijk de grootste wordt. De VVD blijft op tien zetels staan. Forum krijgt ruim 14 procent van de stemmen.
In haar bakermat leverde de SP vier van de negen zetels in. Het is daarmee de grootste verliezer in Noord-Brabant. D66 verloor twee zetels en kwam uit op 5. GroenLinks bewandelde de omgekeerde weg en steeg van drie naar vijf zetels.
Na het tellen van ruim 92 procent van de stemmen leidt Forum voor Democratie met 14,4 procent. De VVD staat op 13,8 procent, CDA op 11,1 procent en GroenLinks op 10,7 procent. In absolute aantallen heeft Forum voor Democratie in de tussenstand een voorsprong van ruim 40.000 stemmen op de VVD.
Ongeveer dertig gemeenten hebben nog geen uitslag doorgegeven. Daaronder zijn Apeldoorn, Heerlen, Diemen, Culemborg, Geldrop-Mierlo en Hoeksche Waard.
Het CDA blijft naar verwachting de grootste partij van Friesland, maar moet ook toezien dat Forum voor Democratie als tweede partij haar intrede doet in de Friese Provinciale Staten. Forum blijft de PvdA net voor. Het CDA kan rekenen op acht zetels, terwijl Forum en PvdA het met zes zetels moeten stellen.
Nadat 17 van de 18 gemeenten zijn geteld lijkt de SP de grote verliezer te worden. De partij houdt nog twee van de vijf zetels over. Ook de PVV deed het niet best in Friesland en hield nog twee van de vier zetels over. GroenLinks zag het zetelaantal groeien van een tot vier.
In Zuid-Holland komt Forum voor Democratie waarschijnlijk met elf zetels in de Provinciale Staten. Daarmee lijkt de partij in één klap de grootse partij te worden in de provincie met de meeste inwoners. De VVD moest na het verlies van een zetel de koppositie afstaan en is nu de tweede partij met negen zetels, nadat ruim 92 procent van de stemmen is geteld.
Grote winnaar naast Forum is GroenLinks dat steeg van drie naar vijf of zes zetels. Gevoelige verliezen waren er met name voor de PVV (gehalveerd naar vier zetels) en SP (van vijf naar twee zetels). Het CDA moest drie van de zeven zetels inleveren. DENK komt ook in de Provinciale Staten van Zuid-Holland. De partij haalt naar verwachting een zetel binnen.
Ondanks een daling is het CDA de grootste partij in Overijssel gebleven. Forum voor Democratie wordt vanuit het niets de tweede partij in de oostelijke provincie, net voor de VVD.
Het CDA ging van 22,3 procent naar 17 procent van de stemmen. Forum voor Democratie kreeg 13,2 procent en VVD 12,8 procent. GroenLinks werd de grootste partij in Zwolle en Deventer en verdubbelde van 4,3 naar 9,4 procent.
GroenLinks is in Utrecht veruit de grootste partij geworden. De partij haalde 27,8 procent van de stemmen. Dat is bijna twee keer zoveel als de nummer twee D66, dat genoegen moest nemen met 14,5 procent van de stemmen.
Forum voor Democratie haalde in Utrecht 6,8 procent van de stemmen, goed voor een zesde plaats.
De PvdA is weer de grootste partij in Groningen. De sociaaldemocraten moesten vier jaar geleden hun meerdere erkennen in de SP, maar kregen woensdag de meeste stemmen. De PvdA kreeg de steun van 11,8 procent van alle Groningse kiezers. Dat is goed voor vijf Statenzetels. De partij hield GroenLinks en Forum voor Democratie net achter zich, hoewel die partijen ook vijf zetels krijgen.
De SP won vier jaar geleden acht zetels, maar houdt daar nu vier van over, evenveel als CDA, VVD en ChristenUnie.
De opkomst bij de Statenverkiezingen lag aanzienlijk hoger dan bij de vorige provinciale verkiezingen vier jaar geleden. Ongeveer 56 procent van alle kiezers is gaan stemmen. Dat is bijna 10 procent meer dan in 2015. In 2011 lag de opkomst ongeveer even hoog als dit jaar.
De opkomst was het hoogst in Zeeland (60,3 procent) en Utrecht (60 procent). In Noord-Brabant (52,2 procent) en Limburg (53 procent) bleven naar verhouding de meeste mensen thuis.
In het lommerrijke Gelderse villadorp Rozendaal, ten noorden van Arnhem, stemde bijna 80 procent van alle inwoners. In Staphorst ging bijna driekwart van alle inwoners naar een stembureau. In Rotterdam stemde 44,9 procent van de kiesgerechtigden en bleef meer dan de helft van de mensen thuis.
In Flevoland is Forum voor Democratie de grootste partij geworden. De partij kreeg 17,7 procent van de stemmen en dat is goed voor 8 van de 41 Statenzetels.
VVD, vier jaar geleden de grootste, werd tweede met zes zetels. De PVV zakt van zes naar vier zetels. Het CDA gaat van vijf naar vier. GroenLinks stijgt juist van twee naar vier zetels. DENK komt niet in de Staten van de jongste provincie van Nederland.
Forum voor Democratie heeft de meeste stemmen gekregen. De VVD werd tweede. Voor beide partijen betekent dat twaalf zetels in de Eerste Kamer. Nieuwkomer Forum evenaart daarmee in één klap de VVD, die een zetel moet inleveren, aldus een voorlopige prognose van het ANP.
Behalve de VVD moeten ook andere regeringspartijen verlies incasseren. Het CDA daalt van twaalf naar negen zetels, D66 van tien naar zes. De ChristenUnie is de enige coalitiepartner die winst boekt: van drie naar vier.
Samen raken de vier partijen hun krappe meerderheid van 38 van de 75 zetels kwijt. Ze hebben er nog maar 31 en zijn aangewezen op steun van andere partijen. GroenLinks kan daar soelaas bieden, want deze partij ging van vier naar negen zetels. Ook PvdA kan de coalitie aan een meerderheid helpen, ondanks verlies van acht naar zeven zetels.
De PVV raakt vier van haar negen zetels kwijt. Het verlies van de SP is nog groter: van negen naar vier.
DENK kon lang hopen op één zetel, maar volgens de prognose zit die er niet in. Partij voor de Dieren, 50PLUS en SGP behouden hun twee zetels, de fractie van provinciale partijen OSF blijft op één zetel steken.
Forum voor Democratie is de grootste partij geworden in Rotterdam. De partij van Thierry Baudet kreeg 15,7 procent van de stemmen. VVD werd tweede met 12,8 procent, gevolgd door GroenLinks met 12,2 procent.
DENK kreeg in Rotterdam 7,5 procent van de stemmen, bijna evenveel als de PVV. De partij van Geert Wilders was bij de vorige Statenverkiezingen nog de grootste partij geworden in de Maasstad.
D66 zakte van 14,8 procent naar 9,8 procent, CDA van 7,9 procent naar 4,1 procent en de SP van 12,9 procent naar 5,1 procent.
De opkomst in Rotterdam was 44,9 procent. Vier jaar geleden maakte 35,1 procent van de kiesgerechtigden de gang naar een stembureau. In 2011 stemde 45 procent van de Rotterdamse kiezers.
In Zwolle is GroenLinks de grootste partij geworden, met 16,5 procent van de stemmen. Dat is meer dan twee keer zo veel als vier jaar geleden. ChristenUnie, al jaren de grootste partij in de Overijsselse hoofdstad, verloor terrein en werd tweede, voor VVD en PvdA. Forum voor Democratie kreeg 9,1 procent van de stemmen.
